Antychryst: wypełnienie proroctw

Zanim zidentyfikujemy instytucję symbolizowaną przez Mały Róg, Bestię z  Morza i Syna Zatracenia, chciałbym mocno podkreślić, że antychrystem nie są indywidualni ludzie. Jest nim system religijny. Ludzie znajdujący się pod jego wpływem, a nawet służący w nim duchowni, nie są świadomi głębi jego odstępstwa i choć brak tej świadomości nie zwalnia z odpowiedzialności za swe przekonania, nie pozwala nam też utożsamiać ich z antychrystem.

Kościół Boży ma demaskować odstępstwo fałszywych systemów religijnych, aby ludzie mogli podjąć świadomą decyzję, czy do nich należeć i w nich pozostać (Ap. 14:6-14; 18:1-4). Czyniąc to w sposób taktowny i z właściwych pobudek okazujemy miłość tym, którzy kroczą ku zgubie. Prawdziwa miłość polega na szczerym przedstawieniu prawdy (1J. 3:18; Ef.4:15), a nie na kompromisie czy schlebianiu sobie w duchu niewłaściwie pojętego ekumenizmu.

* * *

W historii świata znajdziemy tylko jedną instytucję odpowiadającą wszystkim wymienionym w Biblii cechom antychrysta. Chrześcijańscy interpretatorzy proroctw od najwcześniejszych wieków identyfikowali ją z papieskim Rzymem. Już w IX wieku Arnulf, arcybiskup Orleanu czy w XIII wieku Eberhard II, arcybiskup Salzburga uważali, że jest nim papiestwo. Także święty Bernard z Clairvaux w XII wieku, Franciszek z Asyżu w XIII wieku, dominikanin Girolamo Savonarola w XV wieku często wypowiadali się przeciwko zaangażowaniu papiestwa w gromadzenie dóbr i politykę, zamiast w głoszenie Ewangelii i pomoc potrzebującym.

Pogląd, że antychrystem jest średniowieczny system papieski utrzymywała większość wybitnych teologów na przestrzeni dziejów chrześcijaństwa. Takiego zdania był też Izaak Newton, który spędził kilkadziesiąt lat swego życia badając proroctwa biblijne. Wszyscy oni stosowali historyczną metodę interpretacji proroctw, według której sekwencje księgi Daniela i Apokalipsy ukazują historię ludu Bożego od czasów tych proroków po adwent Chrystusa.

Proroctwa o antychryście stały się powszechniej znane dopiero w XVI wieku, kiedy wynalazek Gutenberga oraz Reformacja uczyniły Pismo Święte bardziej dostępną księgą. Argumenty reformatorów były tak przekonywujące, że liczni duchowni i zakonnicy opuszczali kościół rzymski, przechodząc na stronę Reformacji.

Utrudniony dostęp do Biblii sprawiał, że do tej pory mało kto znał treść Apokalipsy. Reformatorzy tłumaczyli Pismo Święte na języki narodowe, co przyczyniało się do ożywienia religijnego na bazie wzrostu wiedzy biblijnej, w tym znajomości proroctw.

Papiestwo, aby ratować swój status, szukało alternatywnej wykładni dla tych proroctw. Zadanie to zlecono dwom jezuickim doktorom teologii.

Pierwszy, Lois de Alcazar, posłużył się metodą preterystyczną. Według niej proroctwa Daniela o antychryście wypełniły się w działalności mało znaczącego króla Antiocha IV Epifanesa (175-163 p.n.e.), zaś proroctwa Apokalipsy odnosiły się do przeszłości. Pogląd ten akceptują do dziś szczególnie ci uczeni i teolodzy, którzy kwestionują natchnienie Pisma Świętego. Powód tego wyjaśnia biblista Merrill Tenney:

"Eskalacja znaczenia współczesnej szkoły preterystycznej nastąpiła dopiero w rezultacie wzrostu krytyki biblijnej. W związku z tym, że preteryzm może obejść się bez uznania elementu przepowiedni w proroctwach, a nawet bez wiary w natchnienie Biblii, metoda ta pozwala traktować Apokalipsę jako zwykły dokument historyczny, zawierający eschatologiczne koncepty, które dominowały w czasie jej powstawania."

Drugi z jezuitów, Francisco Ribera, zastosował metodę futurystyczną, odnosząc proroctwa o antychryście do osobnika, który pojawi się w czasach końca, aby rzekomo wprowadzić ludzkość w trzy i pół roku straszliwego ucisku. Umiejętnie manipulując tekstem dziewiątego rozdziału księgi Daniela, który zapowiada rok wystąpienia Chrystusa, jego trzy i pół roczną służbę oraz śmierć, Ribera odniósł ten mesjański tekst do antychrysta, twierdząc, że będzie nim osobnik, który pojawi się na trzy i pół roku w czasach końca. Jego rozprawę rozesłano do wielu europejskich uniwersytetów, ale nie spotkała się z zainteresowaniem Reformatorów, którzy widzieli wypełnienie proroctw o antychryście w systemie papieskim.

W dwa wieki później Edward Irving, zafascynowany futurystyczną interpretacją Ribery, przetłumaczył jego rozprawę na angielski. Zainteresował nią między innymi Irlandczyka imieniem John Darby, który rozpropagował jej tezy w  USA. Tak dowiedział się o nich Cyrus Scofield, którego komentarz oparty na tej metodzie stał się w XX wieku autorytetem dla większości protestantów. Z jednej strony tłumaczy to dlaczego wielu z nich odwróciło się od zrozumienia proroctw o antychryście jakie mieli Reformatorzy, a z drugiej ich osobliwe poglądy odnośnie czasów końca, włącznie z tzw. sekretnym porwaniem i nawróceniem Izraela. Teolog George Ladd tak charakteryzuje metodę futurystyczną:

W 1590 roku Ribera opublikował komentarz do Apokalipsy, napisany przeciwko dominującemu wśród protestantów poglądowi, że Antychrystem jest papiestwo. Ribera, zamiast do całej historii kościoła, odniósł Apokalipsę - z wyjątkiem kilku pierwszych rozdziałów - do czasów końca. Antychryst ma być pojedynczą złą osobą, która zostanie przyjęta przez Żydów, odbuduje Jerozolimę, zwróci się przeciwko chrześcijaństwu, zaprze się Chrystusa, będzie prześladował kościół i pozostanie przy władzy przez trzy i pół roku."

Obie interpretacje zawierają elementy prawdy, gdyż niektóre fragmenty Apokalipsy odnosiły się do czasów apostolskich (do przeszłości), a inne do czasów, które są przed nami (do przyszłości). Niestety, obie zawierają też poważne błędy, które dyskwalifikują je, jako wiarygodne metody interpretacji Apokalipsy.

Stanowisko Ribery, że proroctwa o antychryście dotyczą wyłącznie osoby, która pojawi się w dniach końca ( futuryzm) zaprzecza natchnionym słowom apostoła Jana: "A słyszeliście, że ma przyjść antychryst, lecz oto już teraz wielu antychrystów powstało" (1J. 2:18). Jan nie odnosi terminu "antychryst" do pojedynczej osoby, lecz do każdej istoty lub instytucji, która pożąda pozycji Chrystusa. To samo napisał Paweł, mówiąc, że już w  jego czasach działa moc, która ujawni się w pełni po upadku Imperium Rzymskiego (2Tes.2:7). Zalążki odstępstwa istniały już w I wieku toteż proroctwa o  antychryście nie mogły odnosić się wyłącznie do osobnika, który dopiero nadejdzie, ani tym bardziej do ateistycznej Rosji czy Chin, które wówczas jeszcze nie istniały, choć i takie interpretacje pokutują dziś wśród zwolenników futuryzmu.

Z kolei pogląd Alcazara, że proroctwa o antychryście z księgi Daniela dotyczą Antiocha IV Epifanesa (preteryzm), ignoruje fakt, że Pan Jezus traktował Daniela jako proroka, odnosząc jego słowa do przyszłości, a nie do przeszłości, jako wypełnione już w osobie zmarłego dwa wieki wcześniej Antiocha Epifanesa. Pan Jezus powiedział: " Ujrzycie 'ohydę spustoszenia', o której mówi prorok Daniel" (Mt.24:15). Metoda preterystyczna ignoruje też zapowiedź Jezusa otwierającą Apokalipsę, według której proroctwa tej księgi odnoszą się także do czasów przyszłych (Ap.1:19).

Dr Kenneth Strand wykazał, że preterystyczne zastosowanie apokaliptycznych proroctw, szczególnie tych z rozdziałów 13 i 17, do pogańskiego Rzymu czy poszczególnych cesarzy rzymskich jest w praktyce nie do utrzymania. Wcześniejsi chrześcijańscy badacze Pisma Świętego (tzw. Ojcowie Kościoła), jak Ireneusz, Tertulian czy Hieronim rozumieli, że antychryst pojawi się dopiero po upadku Imperium Rzymskiego, toteż żaden z nich nawet nie wspomniał o tym, żeby Neron czy inny cesarz był wypełnieniem apokaliptycznych proroctw o antychryście, jak dziś wierzą zwolennicy metody preterystycznej.

Oprócz preteryzmu i futuryzmu wymienić można jeszcze dwie szkoły interpretacji proroctw: idealistyczną i historyczną.

Pierwsza sugeruje, że księgi Daniela i Apokalipsy zawierają uniwersalne prawdy, które mają znaleźć zastosowanie w życiu wierzących w każdym czasie. Jest to prawdą, dlatego czytając je musimy dojrzeć i zastosować w swym życiu zawarte w nich ponadczasowe prawdy, zamiast koncentrować się jedynie na znaczeniu symboli. Z drugiej strony, podejście to ignoruje kilka klarownych wskazówek w samym tekście, które dowodzą, że pewne ich fragmenty odnosiły się specyficznie do wczesnego okresu, inne do czasów późniejszych, a jeszcze inne tylko do czasów końca.

Metoda historyczna sugeruje, że kolejne sekwencje księgi Daniela zapowiadają losy ludu Bożego od czasów Daniela po czasy końca, zaś podobne sekwencje w Apokalipsie opisują dzieje kościoła Bożego od czasów apostoła Jana aż po powtórne przyjście Chrystusa. Metodę tę stosowali reformatorzy i wszyscy znamienitsi badacze proroctw do czasów kontrreformacji. Jej zastosowanie, gdy idzie o proroctwa o antychryście będziemy mogli zaraz prześledzić. Zacznijmy od uważnej lektury biblijnego tekstu podanego w lewej kolumnie poniższej tabeli.

 

MAŁY RÓG

(DANIEL 7) 

PROROCTWO	HISTORYCZNE WYPEŁNIENIE
1. Mały Róg wy-łania się wśród dziesięciu rogów-państw (w.8) wyrosłych na terenie Imperium Romanum (w. 19-20. 24).	1. Historyk Aleksander Flick napisał: "Z ruin politycznego państwa rzymskiego wyrosło wielkie duchowe imperium w gigantycznej postaci kościoła rzymskiego."  Papiestwo odziedziczyło po dawnym Rzymie miasto na siedmiu wzgórzach, Kurię Rzymską (rzymski Senat), nazwę " kościół rzymski", łacinę, jako język liturgiczny. Papieże przybrali purpurę i szkarłat cesarzy, a po Konstantynie Wielkim takie tytuły, jak Pontifex Maximus czy Vicarius Christi. Totalitarny system Imperium Rzymskiego, w którym władza świecka sprzężona była z religijną znalazł kontynuację w średniowiecznej unii kościoła i państwa.
2. Jest inny od reszty (w.24).	2. Państwo Kościelne było inne od otaczających je królestw Europy, mając charakter religijny, a moc polityczną.
3. Pomimo, że pojawia się później niż owe królestwa, przyczynia się do upadku trzech z nich, urastając do większej rangi (w. 8.20.24).	3. Trzy plemiona ariańskie krępowały poczynania papiestwa w Italii. Za sprawą jego interwencji w 493 roku upadli Herulowie, w 534 roku Wandalowie, zaś Ostrogoci stracili znaczenie w 538 roku. Papieżem został Wigiliusz, którego pontyfikat zaczął nową erę w dziejach papiestwa. Jeden z historyków napisał: "Aż do VI wieku wszyscy papieże uznawani są za świętych. Wigiliusz rozpoczyna linię papieży, którzy nie noszą tytułu świętych, odtąd bardzo rzadko im nadawanego. Odtąd papieże nie poświęcają się wyłącznie sprawom kościoła, lecz coraz bardziej angażują się w sprawy świata, stając się politykami, a wreszcie władcami państwa kościelnego."
4. Prześladuje i wytraca "świętych Najwyższego", czyli ludzi wierzących (w. 25).	4. Kościół prześladował i zabijał przy pomocy świeckiego ramienia. Wielu zginęło wskutek działalności Świętej  Inkwizycji, której idea zrodziła się w IV wieku, gdy chrześcijaństwo stało się religią sponsorowaną przez państwo. W roku 1252 wprowadzono tortury.  Inkwizytorzy - głównie zakonnicy - posługiwali się takimi metodami jak: biczowanie, przebijanie dłoni, wyrywanie paznokci, miażdżenie palców, oślepianie, miażdżenie głowy, łamanie kołem, przypiekanie rozpalonym żelazem, wlewanie gorącego oleju w usta, wyrywanie języka, przerzynanie piłą. Kościół miał prawo zagrabić mienie rodziny męczennika, skazując jego krewnych na nędzę. Miało to odstraszać ludzi od porzucania kościoła rzymskiego.
5. Zamierza zmienić czasy i Prawo Boże (w. 25).	5. Porównanie biblijnych Przykazań Bożych (Wj.20) z ich wersją katechizmową ujawnia kilka istotnych różnic (zob. Tabela 12).  Kościół rzymski w swoim katechizmowym nauczaniu usunął przykazanie II zakazujące oddawania czci obrazom, a X rozdzielił na dwa (Wj.20:17). Dokonał też zmiany w IV przykazaniu, przesuwając biblijny dzień odpoczynku i nabożeństwa z soboty (Wj.20:8-11) na niedzielę.
6. Bluźni przeciwko Bogu (w.25).	6. Greckie słowo blesphemia ("bluźnierstwo") obejmuje przywłaszczanie atrybutów Bożych, co papiestwo uczyniło uzurpując autorytet do zmiany przykazań i odpuszczania grzechów (zob. Apendyks). Stwierdzono, że " Papież może zmieniać prawa Boże, gdyż jego moc nie jest ludzka, ale boska, i działa w miejsce Boga na ziemi..." Przykazania Boże są jednak niezmienne, jak sam Bóg, toteż wszelka próba ich zmiany jest bluźnierstwem. Co do odpuszczania grzechów, to Pan Jezus powiedział, że tylko Syn Boży "ma moc odpuszczać grzechy na ziemi" (Mk.2:10), toteż słowa wypowiadane przez kapłanów rzymsko-katolickich: Ego te absolvo (Odpuszczam ci grzechy) są niestosowne.
7. Posiada moc i władzę przez  1260 proroczych dni (w. 25), ale dotrwa aż do czasu końca (w. 26).	7. Supremacja papiestwa w Europie rozpoczęła się w 538 roku, kiedy wojska bizantyjskie usunęły z Rzymu Ostrogotów. Wówczas wszedł w życie wydany pięć lat wcześniej przez cesarza Justyniana edykt, który czynił biskupa rzymskiego zwierzchnikiem całego chrześcijaństwa. Okres dominacji papiestwa zakończył się dokładnie 1260 lat później. "15 lutego 1798 roku, Francja podjęła interwencję zbrojną. Generał Berthier zajął Rzym, pozbawiając papieża władzy świeckiej i proklamując republikę," - sprawozdaje historyk Jean Mathieu-Rosay. W życie wprowadzono wydany pięć lat wcześniej dekret kładący kres politycznemu autorytetowi Państwa Kościelnego, które zostało formalnie zlikwidowane w 1870 roku w rezultacie Rewolucji Włoskiej. Papiestwo przetrwało jednak ten kryzys i od tego czasu odgrywa coraz większą rolę w świecie.

 

BESTIA Z MORZA

(APOKALIPSA 13) 

PROROCTWO	HISTORYCZNE WYPEŁNIENIE
1. Odbiera cześć religijną (w. 8), ale ma też moc polityczną (w. 1-2. 7).	1. Przez kilkanaście wieków papiestwo posiadało prawie niekwestionowany autorytet religijny nad większą częścią Europy, wywierając wpływ na wydarzenia polityczne, który wykraczał daleko poza granice Państwa Kościelnego.
2. Wyrasta z gęsto zaludnionych terenów świata (w. 1; 17:15), dziedzicząc po czterech imperiach (w.1_2; Dn. 7).	2. Papiestwo pojawiło się na ludnych terenach Europy przyjmując wiele doktryn mających korzenie w Babilonii, Persji, Grecji, Rzymie (niektóre omówione są w kolejnych rozdziałach, a inne w  Apendyksie). Wspólną cechą systemów reprezentowanych przez te cztery mocarstwa była religia państwowa, która narzucała społeczeństwu zasady wiary prześladując tych, którzy ich nie akceptowali.
3. Ma diademy na swoich dziesięciu rogach (w.1; por. Ap.12:3).	3. Wskazuje to, że chodzi o okres, gdy miejsce Imperium Rzymskiego zajęły królestwa powstałe na jego i podporządkowane Bestii z Morza. Zauważmy, że papiestwo doszło do znaczenia w wyniku upadku Imperium Rzymskiego w 476 roku n.e., gdy przy władzy były narody, jakie powstały na jego terytorium: Anglia, Niemcy, Szwajcaria, Francja, Włochy, Portugalia, Hiszpania, i inne utworzone później, które w większym lub mniejszym stopniu podporządkowane były Rzymowi papieży.
4. Dominuje nad chrześcijaństwem do czasu otrzymania rany, na pozór śmiertelnej (w. 3), która zostaje uleczona, a wówczas ta moc znów zapanuje nad narodami ziemi (w. 7-8).	4. W XVIII wieku wojska Napoleona aresztowały papieża  Piusa VI, który zmarł w niewoli. Jezuita Joseph Rickaby tak skomentował to wydarzenie: "Połowa Europy sądziła... że wraz z papieżem śmierć poniosło także papiestwo." W kilkadziesiąt lat później w rezultacie plebiscytu mieszkańcy Państwa Kościelnego niemal jednogłośnie opowiedzieli się za przyłączeniem go do Włoch. Polityczny autorytet papiestwa z ziemią przywrócił Watykanowi dopiero konkordat podpisany z Mussolinim 11 lutego 1929 roku. Odtąd autorytet papiestwa wzrasta, do czego przyczynił się II sobór watykański (1962-65), oraz międzynarodowe podróże papieży Pawła VI i Jana Pawła II.
5. Prześladuje i niszczy wierzących (w.7).	5. Na stosie płonęli nie tylko heretycy, ale i rzymskokatoliccy duchowni, którzy sprzeciwiali się korupcji i odstępstwu Rzymu, między innymi torturowany i powieszony w 1498 roku we Florencji dominikanin Girolamo Savonarola czy spalony podczas soboru w Konstancji ksiądz praski Jan Hus. Kościół prześladował i palił na stosie chrześcijan nawet za rozprowadzanie czy przepisywanie fragmentów Pisma Świętego. Historyk William Lecky napisał takie szokujące słowa: "Kościół rzymski przelał więcej niewinnej krwi, niż jakakolwiek instytucja w historii ludzkości... z pewnością nie będzie przesadą twierdzenie, że kościół rzymski zadał więcej nieuzasadnionego cierpienia, niż jakakolwiek religia, która kiedykolwiek istniała."
6. Bluźni i wynosi się (w. 5).	6.  Bluźnierstwo polega na stawianiu się na równi z Bogiem. Przykładem takiej postawy jest doktryna o transsubstancjacji (zob. Apendyks) zgodnie z którą rzymski kapłan ma moc, aby przeistoczyć opłatek w prawdziwe ciało Pan Jezusa, a wino w  literalną krew Chrystusa. Podręcznik dla duchownych katolickich stwierdza: "W ten sposób kapłan może być nazwany stworzycielem swego Stwórcy..."
7. Ma znak, który pragnie narzucić wszystkim mieszkańcom świata (w. 17; Ap. 14:9).	7. Papiestwo twierdzi, że znakiem jego mocy jest zmiana przykazań Bożych. Kanclerz kardynała Gibbonsa napisał w jego imieniu: "Oczywiście, kościół katolicki twierdzi, że zmiana sabatu na niedzielę była jego dziełem. I ten czyn jest  znakiem jego kościelnej mocy i autorytetu w sprawach religijnych."

 

SYN ZATRACENIA

(2 TESALONICZAN 2) 

PROROCTWO	HISTORYCZNE WYPEŁNIENIE
1. Zasiądzie w świątyni Bożej (w. 4).	1. Greckie słowo naos, które tłumaczymy jako "świątynia" odnosi się w Nowym Testamencie głównie do kościoła Bożego (1Kor.3:16). Papiestwo od wczesnych wieków uzurpowało sobie przewodnią rolę w kościele chrześcijańskim.
2. Wynosi się i domaga się boskiej czci, podając się za Boga na ziemi (w.4).	2. W encyklice z 20 czerwca 1894 papież Leon XIII zadeklarował: "Na tej ziemi zajmujemy miejsce Boga Wszechmocnego." Ten sam papież domagał się "tak zupełnej uległości i posłuszeństwa woli Kościoła i papieża, jak wobec samego Boga". Według dogmatu uchwalonego w 1870 roku, papież przemawiając ex catedra jest nieomylny, a więc równy Bogu, bo nieomylność to wyłączny atrybut Boga.
3. Jego pełna moc miała się ujawnić dopiero, gdy ustąpi miejsca siła, która powstrzymywała go w czasach apostoła Pawła (w. 6-7).	3. Pierwsze przykłady uzurpacji autorytetu religijnego przez papiestwo pochodzą z II wieku (zob. rozdział 15). Pełnię religijno-politycznej władzy biskupi Rzymu uzyskali dopiero, gdy osłabła pozycja cesarzy. Historyk Carl Eckhardt napisał: "Pod panowaniem Imperium Rzymskiego papieże nie dysponowali świecką siłą, ale kiedy Imperium rozpadło się, a jego miejsce zajęły barbarzyńskie królestwa, wówczas kościół rzymski uniezależnił się w sprawach religii oraz zdominował przebieg spraw świeckich."
4. Spowoduje odstępstwo w chrześcijaństwie (w. 3).	4. W średniowieczu kościół rzymski zaakceptował wiele pogańskich doktryn i praktyk, np. odpusty, kult obrazów i świętych, czyściec, limbo, nieśmiertelność duszy,  spowiedź uszna, transsubstancjacja, celibat (zob. Apendyks).
5. Głosi "tajemnicę nieprawości" (w. 7), zamiast "tajemnicy pobożności", która stanowai esencję Ewangelii.	5. Tajemnica pobożności mówi, że Bóg stał się człowiekiem i swoją krwią zbawił każdego, kto przyjmie Jego sprawiedliwość w miejsce swej grzesznej natury (1Tym.3:16). Teologia rzymskokatolicka naucza zaś, że do zbawienia, oprócz Bożej łaski, potrzebne są sakramenty kościoła i uświęcenie, czyli wiara z uczynkami. Katechizm mówi: "Sama wiara nie zbawia człowieka; dobra moralność i dobre uczynki są konieczne." Jan Paweł II potwierdził to stanowisko, pisząc: "Człowiek jest usprawiedliwiony z uczynków, a nie z samej wiary." Takie przekonanie, choć dla nie znających Pisma Świętego może brzmieć logicznie, Biblia nazywa "tajemnicą bezbożności", gdyż Jezus "zbawił nas nie dla uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, lecz dla miłosierdzia swego" (Tyt.3:5); Pismo Święte mówi: "Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił" (Ef. 2:8-9); "Jeżeli zaś dzięki łasce, to już nie ze względu na uczynki, bo inaczej łaska nie byłaby łaską" (Rz. 11:6). Biblia mówi, że "Nikt nie jest dobry, tylko jeden Bóg" (Mt.10:18); "Nie ma takiego, co dobrze czyni, zgoła ani jednego... wszyscy zgrzeszyli" (Rz.3:12. 23). To, co ludziom wydaje się dobrymi uczynkami, w oczach Bożych jest jak "szata splugawiona" (Iz.64:6). Zbawienie jest darem Bożym (Rz.6:23), dlatego idea usprawiedliwienia za sprawą ludzkich uczynków jest równoznaczna z odrzuceniem tego daru. Prawdą jest, że jako chrześcijanie mamy wydawać dobre owoce (1Tym.6:18; Tyt.3:8), do nich zostaliśmy powołani (Ef.2:10), ale dobre uczynki są owocem przyjęcia zbawienia od Jezusa, a nie środkiem do niego (Gal.5:22-23).
6. Dotrwa do powrotu Pana Jezusa (w. 8).	6. Papiestwo przetrwało momenty słabości na przełomie XVIII/XIX wieku i zyskuje taki wpływ na mieszkańców świata, jak w średniowieczu.
7. Szatan wspiera działalność tej mocy fałszywymi znakami i cudami (w. 9).	7. Analiza cudów towarzyszących niektórym objawieniom wskazuje na istotne różnice w porównaniu z cudami opisanymi w Biblii. Pan Jezus ani razu nie sprawił, aby słońce zaczęło wirować, łańcuszki zmieniły kolor, a na drzewach czy obrazach pojawiły się osobliwe znaki. Biblijne cuda miały praktyczny wymiar, natomiast powyższe mają posmak sensacji, jakby ich głównym celem było zwrócenie uwagi na nie same. Jezus unikał czynienia takich cudów, co sugeruje, że to nie Bóg stoi za nimi (Mt.12:38-39). Pismo Święte przestrzega, że Szatan "przybiera postać anioła światłości" a "słudzy jego postać sług sprawiedliwości" (2Kor.11:14-15), czyniąc "wielkie znaki i cuda, aby, o ile można, zwieść i wybranych" (Mt. 24:24).

Apostoł Paweł przestrzegł, że odstępstwo wyjdzie z łona kościoła Bożego (2Kor.6:16-18; Ef.2:19-21). Wskazał, że nastąpi to po upadku Imperium Rzymskiego, choć korzenie odstępstwa dostrzegał już w swoich czasach. Do przywódców wczesnego kościoła powiedział:

"Uważajcie na samych siebie i na całe stado, w którym Duch Święty ustanowił was biskupami, abyście kierowali Kościołem Boga, który On nabył własną krwią. Wiem, że po moim odejściu wejdą między was wilki drapieżne, nie oszczędzając stada. Także spośród was samych powstaną ludzie, którzy głosić będą przewrotne nauki, aby pociągnąć za sobą uczniów." (Dz.20:28-30).

Może dziwić, nawet szokować, utożsamienie mocy antychrysta z instytucją, która uważa się za następcę Chrystusa na ziemi, posiada w swoich szeregach wielu oddanych Bogu chrześcijan. Zwróćmy jednak uwagę, że geniusz strategii Szatana polega właśnie na podrabianiu dzieł Bożych i podszywaniu się pod Jego sługi. To pozwala skuteczniej zwodzić wierzących:

"I nic dziwnego; wszak i Szatan przybiera postać anioła światłości. Nic więc nadzwyczajnego, jeśli i słudzy jego przybierają postać sług sprawiedliwości." (2Kor. 11:14-15).

Przypisy: